-ίδιο(ν)

-ίδιο(ν)
υποκορ. κατάλ. τής Ελληνικής, η οποία στη Νέα Ελληνική εμφανίζεται συνήθως με τη μορφή -ίδι* (Ι), χρησιμοποιείται, όμως, συχνά και με την πρωτογενή μορφή της, ιδίως σε τεχνικούς - επιστημονικούς όρους (πρβλ. αρθρ-ίδιο, κρατ-ίδιο, μαχαιρ-ίδιο, ξιφ-ίδιο, ογκ-ίδιο, οζ-ίδιο, οφ-ίδιο, σφαιρ-ίδιο, τριχ-ίδιο, φιαλ-ίδιο, χοιρ-ίδιο κ.ά.) και σε υβριστικούς ή υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς προσώπων θηλυκού γένους (πρβλ. πορν-ίδιο, γρα-ΐδιο). Η κατάληξη χρησιμοποιήθηκε στις ευρωπαϊκές γλώσσες με τις μορφές -ide και -idium, για τον σχηματισμό επιστημονικών όρων, και επανήλθε στη Νέα Ελληνική ως αντιδάνειο. Απαντά κυρίως: 1) Σε όρους τής χημείας και τής βιοχημείας για να δηλώσει: α) χημικά στοιχεία (πρβλ. ιρ-ίδιο, ρουβ-ίδιο)
β) διάφορες οργανικές ή ανόργανες ενώσεις (πρβλ. αμ-ίδιο, αρσεν-ίδιο, γλυκ-ίδιο, ιωδ-ίδιο, καρβ-ίδιο, σουλφ-ίδιο, χλωρ-ίδιο)
γ) ειδικότερα, σε προϊόντα υποκατάστασης ορισμένων υδρογονανθράκων (πρβλ. αιθυλοϊωδ-ίδιο, αιθυλοχλωρίδιο, αλκυλαλογον-ίδιο, ιωδ-ίδιο) ή σε ονομασίες εστέρων με οργανικά οξέα (πρβλ. γλυκερ-ίδιο, φωσφατ-ίδιο). 2) Σε όρους τής βιολογίας όπου εμφανίζεται —είτε ως απόδοση άλλων, ελληνογενών ή νεολατινογενών, συνήθως, όρων, είτε ως αντιδάνεια— σε ονομασίες: α) τών σταδίων ανάπτυξης τών μεταζώων (πρβλ. βλαστ-ίδιο, γαστρ-ίδιο, γον-ίδιο)
β) ορισμένων φυτικών γενών, οργάνων ή κυττάρων (πρβλ. ανθηρ-ίδιο, ανθηροζω-ίδιο, ακτιν-ίδιο, εσπερ-ίδιο).

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • -ίδιο — βλ. ιδιο(ν) …   Dictionary of Greek

  • ιδιο- — α συνθετικό λέξεων που σημαίνει: α) ιδιαιτερότητα («ιδιόμορφος», «ιδιοφυής») β) χωριστή, μεμονωμένη κατάσταση («ιδιόλεκτος», «ιδιόγλωσσος») γ) κτήση («ιδιοκτήτης», «ιδιόβουλος») δ) αυτενέργεια ή το αποτέλεσμά της («ιδιόγραφος», «ιδιόχειρος») βλ.… …   Dictionary of Greek

  • πεντοξ(ε)ίδιο — το χημ. οξ(ε)ίδιο το οποίο περιέχει πέντε άτομα οξυγόνου σε κάθε μόριό του. [ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. pentoxide < πεντα + οξ(ε)ίδιο. Η λ. μαρτυρείται από το 1876 στον Θ. Αφεντούλη] …   Dictionary of Greek

  • μονοξ(ε)ίδιο — το χημ. οξείδιο που περιέχει, στον χημικό τύπο του, ένα μόνο άτομο οξυγόνου («μονοξείδιο τού άνθρακα»). [ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. γαλλ. monoxyde (< μον(ο) * + οξ(ε)ίδιο). Η λ. μαρτυρείται από το 1887 στον Αν. Κ. Χρηστομάνο] …   Dictionary of Greek

  • οξ(ε)ίδιο — το (Α ὀξείδιον και ὀξίδιον) νεοελλ. χημικό σώμα που σχηματίζεται από την ένωση τού οξυγόνου με ένα στοιχείο ή με μία ρίζα (α. «βασικά οξείδια» τα ιοντικά οξείδια μετάλλων που σχηματίζουν, όταν είναι διαλυτά, αλκαλικά διαλύματα β. «όξινα οξείδια»… …   Dictionary of Greek

  • ἴδι' — ἴδιο , εἶδον see aor imperat mid 2nd sg (doric) ἴδια , ἴδιος one s own neut nom/voc/acc pl ἴδια , ἴδιος one s own neut nom/voc/acc pl ἴδιε , ἴδιος one s own masc voc sg ἴδιε , ἴδιος one s own masc/fem voc sg ἴδιαι , ἴδιος one s own fem nom/voc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Ρωσία — H Pωσική Oμοσπονδία αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος της γης. Tα σύνορά της ξεκινούν από την Eυρώπη, καλύπτουν όλη την Aσία και φτάνουν στην Άπω Aνατολή. Bόρεια και ανατολικά βρέχεται από τον Aρκτικό και τον Eιρηνικό Ωκεανό και στα δυτικά… …   Dictionary of Greek

  • Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής — Επίσημη ονομασία: Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Συντομευμένη ονομασία: ΗΠΑ (USA) Έκταση: 9.629.091 τ. χλμ Πληθυσμός: 278.058.881 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Ουάσινγκτον (6.068.996 κάτ. το 2002)Κράτος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τον… …   Dictionary of Greek

  • Ιαπωνία — Επίσημη ονομασία: Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας Έκταση: 377.835 τ. χλμ. Πληθυσμός: 126.771.662 (2001) Πρωτεύουσα: Τόκιο (8.130.408 κάτ. το 2000)Νησιωτικό κράτος της ανατολικής Ασίας, χωρίς σύνορα στην ξηρά με άλλη χώρα. Βρέχεται στα Β από την… …   Dictionary of Greek

  • φωτογραφία — Φυσικοχημική μέθοδος με την οποία αποτυπώνονται μόνιμα οι εικόνες πραγματικών αντικειμένων, καθώς αυτές σχηματίζονται ως είδωλα σε ένα σκοτεινό θάλαμο. Οι εικόνες που λαμβάνονται μπορεί να είναι ασπρόμαυρες ή έγχρωμες. Σχηματικά μπορούμε να… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”